Entre patrie et terre des ancêtres. Questions identitaires et mémorielles des Grecs de Mariupol en Ukraine et en Grèce : Between Homeland and Ancestral Homeland. Identity and Memory Questions of Mariupol Greeks in Ukraine and in Greece : Ανάμεσα στην πατρίδα και τη γη των προγόνων. Θέματα ταυτότητας και μνήμης των Ελλήνων της Μαριούπολης στην Ουκρανία και την Ελλάδα

Le retour diasporique des Grecs d’ex-Union soviétique en direction de la Grèce et de Chypre depuis la fin des années 1980 a fait l’objet d’une analyse dans de nombreux travaux, notamment en ce qui concerne le processus migratoire, l’intégration socio-économique ainsi que les identités collectives et le rôle des associations des migrants dans les pays d’accueil. Il est bien connu que la désillusion était mutuelle : aussi bien les gens de souche que les migrants étaient déçus par l’un l’autre. La différentiation par rapport aux populations de souche se double d’une grande hétérogénéité à l’intérieur du groupe migrant. Cet article examine les expériences vécues des Grecs de Mariupol d’Ukraine en Grèce et à Chypre. Plus particulièrement, il propose une réflexion sur les processus identitaires et mémoriaux, ainsi que sur les représentations relatives à la patrie et à la patrie des ancêtres en Ukraine, mais aussi en Grèce et à Chypre. Méthodologiquement, cet article repose sur des enquêtes de terrain conduites par l’auteur en Ukraine, en Grèce et à Chypre entre 1993 et 2015.

The diasporic return migration of the ethnic Greeks from the former Soviet Union to Greece and Cyprus since the late 1980s has been analysed in the research of various scholars, particularly, as far as the migration process, integration, collective identities and the role of the cultural associations of migrants in the host country are concerned. It is well known that the disillusion was mutual as both the migrants and their hosts were disappointed by each other. Not only was there a difference between the migrants and their host populations, the migrants themselves form a heterogeneous group. This paper examines the lived experiences of the Mariupol Greeks from Ukraine in Greece and Cyprus. It analyses the identities, the memories and the perceptions of homeland versus ancestral homeland, in Ukraine, and in the context of migration. Methodologically, this paper is based on field research conducted by the author in Ukraine, Greece and Cyprus between 1993 and 2015.

Η μετανάστευση από τη διασπορά προς τη μητέρα πατρίδα οφείλεται συχνά σε οκονομικούς λόγους, ιδίως όταν μεταναστεύουν άνθρωποι από φτωχότερες σε πλουσιότερες χώρες. Επομένως, ποιός είναι ο ρόλος της εθνοτικής καταγωγής στην περίπτωση μεταναστών από τη διασπορά; Υπάρχει μια κοσμική σχέση με τη «γη των προγόνων»; Αυτό το άρθρο εξετάζει την περίπτωση των Ελλήνων της Μαριούπολης, μιας ελάχιστα γνωστής ομάδας της ελληνικής διασποράς που έχει εδραιωθεί εδώ και αιώνες στις ρωσικές και έπειτα στις ουκρανικές εκτάσεις. Συγκεκριμένα, αναλύει τις διαδικασίες ταυτότητας και μνήμης, καθώς και τις παραστάσεις που σχετίζονται με την πατρίδα και την πατρίδα των προγόνων στην Ουκρανία και το μεταναστευτικό πλαίσιο.